در میان شاگردان و صحابی امام(ره) شاید کسی همچون آیت الله خامنه ای (مد ظله) مباحث ولایت فقیه و حکومت اسلامی را به صورت جدی پیگیری ننموده باشد. تا آنجا که کنکاش های ایشان به مباحثه علمی و طلبگی با استاد و مرادشان یعنی حضرت امام(ره) در سال 1366 منجر شد و پاسخهای منطقی حضرت امام(ره) نکته های مبهم این عرصه را در برابر دیدگان ایشان باز نمود. مقام معظم رهبری به عنوان یکی از پیشتازان نهضت و روشنگران جامعه دینی در 4 سال پیش از پیروزی انقلاب و در ماه مبارک رمضان 1353 در مسجد امام حسن مجتبی(ع) شهر مشهد، بحث ولایت و حکوت اسلامی را به طریقه ای شیوا و گویا برای جوانان بازگو می نمودند.

 در آن جلسات به حق حاکمیت الهی و مشروعیت حکومت دینی از سوی خدا پرداخته و در مجموع این بحث ها فرمودند:
«امام یعنی آن حاکم و پیشوایی که از طرف پروردگار در آن جامعه تعیین میشود… یا خدا به نام و نشان [امام را] معین میکند؛ مثل اینکه امیر المومنین امام حسن و امام حسین و بقیه ائمه را معین کرد. یک وقت هم خدای متعال امام را به نام معین نمیکند، بلکه تنها به نشان معین میکند؛ مثل فرمایش امام [عصر] (عجلالله تعالی فرجه) که فرمودند: فامّا من کان من الفقها صائناً لنفسه، حافظاً لدینه، مخالفاً علی هواه، مطیعاً لامر مولاه، فللعوام أَن یُقلّدوه... هر کس که این نشان بر او تطبیق کرد آن امام میشود… امام یعنی پیشوا، یعنی حاکم، یعنی زمامدار، یعنی آن کسی که هر جا او رود، انسانها دنبالش میروند، که باید از سوی خدا باشد، عادل باشد منصف باشد، با دین باشد، با اراده باشد… اینطوری ولی را مشخص میکنند، این هم از طرف خداست. حاکم جامعه اسلامی چه کسی باشد؟ باید آن کسی باشد که خدا معین میکند… صاحبان فرمان (اولی الامر) یعنی چه؟ … اولی الامر که شیعه به آن معتقد است، آن اولیالامری است که خدا منشور فرمان را، به نام او کرده باشد، شیعه این را میخواهد. آن انسانی است که اگرچه «منکم» (از شما) است و جزو انسانها، اما ولایت را از خدا گرفته باشد، چرا که صاحب ولایت کبری، خداست … چون همه چیز برای خداست… انسانها باید تحت فرمان خدا باشند و هر چیزی که انسان را از اطاعت فرمان خدا باز دارد، طاغوت است… به طور کلی هر ولایت غیر خدایی، ولایت شیطانی و طاغوتی است. آن کسی که تحت فرمان ولی حقیقی زندگی نمیکند، باید بداند که تحت فرمان طاغوت و شیطان زندگی میکند… پیداست که شیطان و طاغوت انسان را به نور و معرفت و آسایش و رفاه و معنویت رهنمون نمیشود… و ولایت به جز ولایت خدا و جانشینانش ولایت طاغوت و شیطان است.» 

این سخنان در برهه ای گفته شده که هنوز هیچ نشانه ای از تشکیل حکومت فقهی و دینی رخ ننموده و نشان از عمق هوشیاری و دوراندیشی رهبر فرزانه نظام اسلامی دارد. نگاه ایشان به آسمانی و الهی بودن حکومت، نکته ای است که همواره در سخنان و گفتارهای ایشان با تأکید آمده است. در سال جاری به واسطه انتشار گسترده شبهه مشروعیت زمینی ولی فقیه، بار دیگر از سوی ایشان درباره آسمانی بودن ولایت و حکومت دینی، موضعی صریح گرفته شد. ایشان فرمودند:
«بعضی ولایت فقیه را زمینی می دانند در حالی که ولایت فقیه امری آسمانی است. اصلاً تفاوت نظام اسلامی ما با نظامهای دیگر دنیا در همین است.»
با این وصف هنوز عده ای بر باور دیگری ره می پویند.

متن کامل مقاله تفاوت از زمین تا آسمان را اینجا بخوانید.

خبرنگار رجانیوز گزارش داد، در جلسه ای که شورای مرکزی ائتلاف «نخبگان حوزه و دانشگاه» با آیت الله مصباح یزدی داشته اند، رئیس موسسه امام خمینی کاندیداهای انتخابات خبرگان را به سه گروه تقسیم کرده و گفته اند: یک دسته کسانی هستند که شما به صلاحیتشان اطمینان کامل دارید، دسته دیگر کسانی هستند که شما شناختی نسبت به آن ها ندارید و دسته آخر کسانی هستند که به عدم صلاحیت آن ها اعتقاد دارید. بنابر این اگر به دنبال انجام تکلیف هستید فقط کسانی را که صالح می دانید در فهرست انتخابی قرار دهید و اگر قصد کار سیاسی دارید باید فهرست 16 نفره برای تهران ببندید.»

گفتنی است در صدر فهرست انتخاباتی گروه نخبگان حوزه و دانشگاه نام حضرات آیات مشکینی، خوشوقت، مصباح یزدی قرار دارد .

حضور چهره هایی همچون آیت الله خرازی، یزدی، جنتی، نمازی و همچنین حجت الاسلام و المسلمین دکتر فیاضی و حسین پور در این لیست قطعی شده است.
پیش از این حجت الاسلام و المسلمین دکتر آقاتهرانی اعلام کرده بود: به دلیل محدودیت قانونی تا زمان آغاز تبلیغات انتخابات خبرگان، از اعلام رسمی لیست نخبگان حوزه و دانشگاه خودداری می کند.

 آیت‌الله مصباح یزدی، با بیان اینکه ساختاری که در اغلب کشور‌ها تحت نام جمهوری اجرا می‌شود احکام اسلامی را تضمین نمی‌کرد، اظهار داشت:«پس اولا در اسم این جمهوری، اسلام را گذاشتند تا نشان دهد ماهیت این نظام اسلامی است و ساختار این حکومت هم باید متناسب با این ماهیت باشد و آن ساختاری که می‌توانست تضمین کند ایجاب می‌کرد در راس هرم قدرت کسی باشد که اسلام را بهتر از دیگران بشناسد و قصد اجرای آن را دارد.»

آیت‌الله محمدتقی مصباح یزدی درجمع دانشجویان دانشگاه اصفهان، به بحث پیرامون «انتخابات خبرگان، ظهور تمامیت دین» پرداخت و اظهار داشت: «مجلس خبرگان یکی از واژه‌های جدیدی است که در ادبیات سیاسی کشور ما شکل گرفته است. برخی واژه‌ها نیز همچون حاکم، امیر و سلطان قدمت چند هزار ساله دارند، سلسه واژه‌هایی هم وجود دارند که یک قرن از قدمت آنها می‌گذرد و از دوران نهضت مشروطه وارد ادبیات ما شد، از جمله پارلمان، انتخابات و از این قبیل ...»

وی افزود: «واژه‌هایی که از اول انقلاب در ادبیات سیاسی کشور ما وارد شده علاوه بر اینکه واژه‌های جدیدی هستند، اما هنوز به طور طبیعی جا نیافتاده، درعین حال اینکه مشکل دیگری هم داریم مبنی بر اینکه این واژه‌ها در خارج کشور شناخته شده نیست. حتی در کشور ما هم تعریف نشده است و آنچه این مشکل را مضاعف می‌کند این است که افرادی درصدد تعریف این واژگان برآمده‌اند که تعاریف آنان متناقض است.»

این عضو مجلس خبرگان رهبری، با بیان اینکه در اوایل انقلاب اسلامی با واژه خبرگان قانون اساسی مواجه شدیم، تصریح کرد: «در آغاز مجلس موسسان وجود داشت، ولی بعد خبرگان قانونی اساسی تعبیه شد و سپس در خود قانون اساسی مفهوم خبرگان رهبری به میان آمد، دو مفهومی که با یکدیگر متفاومت بود.»

وی، خاطرنشان کرد:«قبلا اصل نظام در کشور ما تحت عنوان شاه شناخته می‌شد، اما بعدا نظام دیگری هم با نام جمهوری مطرح شد که رضا شاه نیز پس از کودتا تغییر نظام خواستار رییس جمهور شدن بود. مفهوم رییس جمهور هم یعنی مردم باید رییس حکومت را انتخاب کنند لذا تا همین اندازه مردم با جمهوری آشنایی داشتند، اما اصطلاح دومی نیز وجود داشت که قبل از انقلاب، امام خمینی (ره) مطرح می‌کرد.»

آیت‌الله مصباح یزدی، با بیان اینکه رهبر در زمان قبل انقلاب اصطلاح‌ خاص سیاسی نبود، گفت: «برای اولین بار در قانون اساسی مقامی به نام رهبر شناخته شد و بعد برای تعیین این رهبری ساز و کاری پیش‌بینی و به عهده مجلس خبرگان گذاشته شد. خبرگان هم که در اصطلاح "خبره" است اما به عنوان منصب سیاسی دارای جایگاه خاصی است.»

وی تصریح کرد: «در طول 27 سالی که از تشکیل مجلس خبرگان می‌گذرد جایی که چنین اصطلاحاتی دقیقا تعریف شده باشد به اعتقاد من وجود ندارد.»

این عضو مجلس خبرگان رهبری، با بیان اینکه کسانی در مورد مقام رهبری و خبرگان رهبری مطالبی ارائه می‌دهند که اغلب با هم سازگار نیست، اظهار داشت: «اگر بخواهیم بدانیم خبرگان رهبری چه صیغه‌ای است و از کجا پیدا شده و به چه دردی می‌خورد باید اول بفهمیم رهبر در نظام ما چه موقعیتی دارد.»

وی افزود: «سه نوع پاسخ در مقابل این سوال که رهبر در نظام کشور ما دارای چه نقشی است، وجود دارد. یکی آنکه گفته می‌شود جامعه حق دارد برای خود نظام مستقلی تعیین کند، بنابراین فرهنگ ما اقتضا کرده که فردی را در راس امور قرار دهد که در مقامی بالاتر از رییس جمهور دارای ثبات باشد و نخواهد چند سال به چند سال عوض شود و به عنوان سنبل ثابت شناخته شود. جواب دیگری هم وجود دارد که برخی جرات بیان آن را ندارند و آن این است که در دوران مشروطیت علما و مراجع نقش مهمی ایفا کردند، اما بعد از چندی لیبرال‌ها آخوند‌ها را کنار زدند و نقش علما را نادیده گرفتند اما در این انقلاب آخوند‌ها تجربه‌ای از دوران مشروطه کسب کرده بودند و اجازه ندادند این بار کلاه به سرشان برود و از میدان سیاسی خارج شوند به همین منظور جایگاه قانونی برای خود ایجاد کردند که افراد نتوانند روحانیون را از عرصه حکومت کنار بگذارند و برای آنکه جایگاه امام خمینی(ره) به عنوان رهبر در تاریخ انقلاب محفوظ باشد این مقام را در قالب قانون اساسی در آوردند و به نوعی احترام به روحانیون قائل شدند. یعنی در واقع تقسیم ارث انقلاب کردند، چراکه انقلاب 57 دستاورد‌هایی داشت و قسمتی از آن هم سهم روحانیون شد.»

وی، ادامه داد: «عده‌ای نیز پاسخ دیگری را در مورد نقش رهبری در نظام کشور ما مطرح می‌کنند، جوابی که خیلی‌ها از آن خوششان نمی‌آید. حتی کسانی که پست رسمی هم داشته‌اند و حتی ... و آن این است که انقلابی که در ایران به وقوع پیوست اساسا ماهیت حکومت ایران را تغییر داد، در عالم حکومت و سیاست و ماهیت جدیدی متولد شد که در ادبیات کشور ما شناخته شده نبود و حتی قرن‌ها ریشه‌ آن را قطع کرده بودند، مساله این بود که ما بنده خدا هستیم و باید در همه شئون زندگی مطیع خدا باشیم.»

این عضو مجلس خبرگان، با بیان اینکه حکومت ما بر اثر خدا بود و باید به خدا انتصاب پیدا کند، گفت: «اصل، قوانین اسلام است و قوانین دیگر جنبه ثانوی دارند که به اعتبار ولی فقیه اعتبار پیدا می‌کنند و در واقع انقلاب کردیم که حکومت الهی، دینی و اسلامی سر کار بیاید که البته این امر اقتضائاتی در بر دارد. یک اقتضا آن این بود که شکل حکومت از سلطنتی به جمهوری عوض شود و در واقع نام سلطنت کنار رفت. خوب هنوز ما با نام جمهوری با بسیاری از کشور‌ها اشتراک داریم چون امروز کمتر پیش می‌آید که نظام سلطنتی در جهان وجود داشته باشد و عمدتا هم جمهوری هستند.»

وی افزود: «در ایران نیز نظام تفاوت‌ ماهوی پیدا نکرده و این تفاوت شکلی بوده است. اگر ما گفتیم حکومت سلطنتی رفت و به جای آن جمهوری آمد، ماهیت حکومت معلوم نبود چه بود. مردم در واقع انقلاب کردند برای آنکه دین حاکم شود و نظام، نظامی مستند به خدا و مشروعیت آن خدایی شود. خوب اگر این ماهیت باید تحقق پیدا کند خواه نا خواه باید در ساختار حکومتی تغییراتی ایجاد شود، چون جمهوری‌ها عمدتا دموکراتیک هستند و تمام قوانین و مقررات منتهی به اکثریت مردم می‌شود و حالا شاهدید تا چه اندازه تحولات در سیاست، قوانین اجتماعی و در ارزش‌های اخلاقی پیدا شده و روز به روز هم بیشتر می‌شود و مواردی که خود اروپایی‌ها هم تصور نمی‌کردند روزی در کشورشان وقوع یابد.»

وی، با بیان اینکه ساختاری که در اغلب کشور‌ها تحت نام جمهوری اجرا می‌شود احکام اسلامی را تضمین نمی‌کرد، اظهار داشت: «پس اولا در اسم این جمهوری، اسلام را گذاشتند تا نشان دهد ماهیت این نظام اسلامی است و ساختار این حکومت هم باید متناسب با این ماهیت باشد و آن ساختاری که می‌توانست تضمین کند ایجاب می‌کرد در راس هرم قدرت کسی باشد که اسلام را بهتر از دیگران بشناسد و قصد اجرای آن را دارد.»

آیت‌الله مصباح یزدی، گفت: «در اکثر کشور‌ها مشخص شده رییس جمهور کسی باشد که مصلحت مردم را بهتر درک کند اما اینکه اسلام را چه کسی بهتر بشناسد در هیچ کجای دنیا چنین چیزی را شاهد نیستیم. به همین منظور دلیل اینکه پستی در قانون اساسی ما در راس هرم قدرت فوق قوای سه‌گانه دیده شده و بلکه مشروعیت سایر قوا منوط به این مقام شد، همان رهبری است چراکه نظام باید اسلامی باشد.»

وی با طرح این سوال که از طریق عقلایی چه طرحی می‌توان اندیشید که آن کسی که سلسله جنبان نظام است اسلام واقعی را بخواهد؟ تصریح کرد: «بنابراین رهبر باید به خوبی اسلام را بشناسد و به احکام اسلامی نیز پایبند باشد،همچنین دارای مدیریت و نسبت به مسائل جهانی شناخت داشته باشد اما این مساله مطرح است که چگونه چنین شخصی را پیدا کنیم؟»

وی، با اشاره به اینکه راهی که در کشور‌های دنیا برای تعیین رهبر سیاسی وجود دارد مراجعه با آرای عمومی است، اظهار داشت: «لوازم این نوع انتخابات هم در کشور‌ها متفاوت است به عنوان مثال در انتخابات اخیر ریاست جمهوری یا مجلس شورای اسلامی دیدیم که چگونه سرنوشت انتخابات مشخص شد.»

وی، با بیان اینکه در همه جای دنیا انتخابات دو رکن پول و تبلیغات دارد، گفت: «اگر در کشور ما می‌خواستیم رهبر را این‌گونه تعیین کنیم که هر که پول‌دارتر و دارای تبلیغات بیشتر باشد، رهبر شود که در آن صورت حافظ اسلامی نمی‌ماند، لذا این ساز و کار با این مقام قدسی که برای حفاظت از ارزش‌های اسلامی پیش‌بینی شده به درد نمی‌خورد.»

آیت‌الله مصباح یزدی با اشاره به اینکه کسانی که قانون اساسی را می‌نوشتند ساز و کاری را نوشتند که با اصول و مبانی اسلامی سازگارتر است، تصریح کرد: « در سایر انتخابات‌ها مجبور هستیم به خاطر وضعی که در دنیا وجود دارد، به همان صورت عمل کنیم. فعلا هنوز شرایط فرهنگی کشور ما مهیا نشده که در سایر انتخابات آن اصول اسلامی را به اجرا درآوریم. آن چه با اصول اسلام در عرصه انتخابات سازگار است این است که انتخاب کننده باید کسی باشد که در حد انتخابی که می‌کند اگاهی داشته و مسوولیت انتخابش را بپذیرد.»

این عضو مجلس خبرگان رهبری، با توجه به اینکه اگر بنا باشد عموم مردم رای دهند این رای کورکورانه است، به انتخابات مجلس خبرگان اشاره کرد و گفت: «اسم آن انتخاب است ولی انتخابی در کار نیست چون واقعا تا چه اندازه یک فرد قادر است بفهمد که علم چه کسی بیشتر است که کار مشکلی است، لذا این جاست که در اسلام انتخابات به زبان سیاسی چند درجه می‌شود یعنی اول مردم کسانی را انتخاب می‌کنند که تشخیص صلاحیت آنها برایشان آسان است.»

وی افزود: «سیستمی که برای انتخاب رهبر تعیین شده به خاطر این است که این انتخاب آگاهانه‌تر شود و این انتخاب دورتر از تقلب و امراض شخصی باشد. پس قدم اول این است که در هر استانی مردم سعی کنند افراد مورد اعتماد را انتخاب و سپس این عالمان برجسته منتخب استان‌ها، اعلم را انتخاب کنند که قطعا این راه هم سالم‌تر و هم مطمئن‌تر است.»

آیت‌الله مصباح یزدی، با بیان اینکه در طول 27 سال گذشته فردی ادعا نکرده که در انتخابات خبرگان تقلب شده است، گفت: «در حالیکه در سایر انتخابات ما کم مشکل نداشتیم.»

وی گفت: « خداوند پس از سال‌ها عنایتی که به ما کرده فقیهی را معرفی کرده که می‌تواند مصونیت داشته باشد و پس رهبری را به خوبی اداره کند، لذا همان شرایط و اعتباری که در زمان و حضور امام معصوم(ع) بود، الان هم وجود دارد.»

این عضو مجلس خبرگان رهبری، تصریح کرد: «طرح ایده آل ما در مجلس شورای اسلامی این است که ما در مجلس کمیسیون‌های متعدد و مستقل در مورد رشته‌های مختلف که هر کدام به عنوان بازوی مشورتی برای رهبری عمل کنند، داشته باشیم که هنوز به آن مرحله نرسیده‌ایم. چراکه حکم اصلی متعلق به اوست و با امضای رهبری مسائل اعتبار پیدا می‌کند.»

وی، در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه نظام فعلی با رفراندوم مردم در 12 فروردین 58 تثبیت شد اما اگر امروز مردم رای دادند که آیا این باشد یا خیر، قبول است؟ اظهار داشت: «این مساله مهمی است. در مفاهیمی که به کاربرده می‌شود دو هدف دنبال می‌شوند؛ یک هدف این است که با کار کردن بر روی منابع و اعتقادات دینی خودمان کاری مقبول و موجه کنیم، هدف دیگر هم این است که به دنیا نشان دهیم کار‌های ما درست است.»

آیت‌الله مصباح یزدی، با بیان اینکه ما برای خودمان در اول انقلاب هیچ احتیاجی به رفراندوم نداشتیم، خاطرنشان کرد: «امام خمینی (ره) احتیاج نداشت که کسی به او رای دهد، اما دنیا این امر را نمی‌پذیرفت و برای آنکه دیگر کشورها و سازمان‌ها بپذیرند لذا ما برای مشروعیت خودمان در اول انقلاب رفراندوم برگزار نکردیم برای اینکه به دنیا نشان دهید مردم این نظام را می خواهند اقدام به همه‌پرسی کردیم.»

وی، در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا حکومت مورد نظر پیامبر و حضرت علی (ع) شکل جمهوری داشت یا اینکه جمهوری یک شکل قدیمی است؟ گفت: «معتقدم اعتبار ولی امر ربطی به رفراندوم ندارد و مساله‌ای است که از طرف خدا تعیین شده است.»

به گزارش ایسنا، آیت‌الله مصباح یزدی، در سفر یک روزه به اصفهان با حضور در مسجد الغفور این شهر نیز به ایراد سخنانی پرداخت و گفت: «اساس این عالم برای امتحان انسان‌ها به وجود آمده است که این امتحان‌ها گاهی فردی است و 24 ساعته ادامه دارد و گاهی نیز اجتماعی است و این‌گونه امتحانات هم غالبا فتنه‌آور نیست.»

وی افزود: «مسائل اجتماعی از مسائل فردی بسیار پیچیده‌تر است و زمانی تکلیف شرعی واجب بر انسان عارض می‌شود که اگر به این تکلیف عمل نکند دین و اسلام خراب می‌شوند.»

آیت‌الله مصباح یزدی، با بیان اینکه چنانچه بخواهیم به دام فتنه‌های بزرگ نیافتیم باید از قدم‌های اول شروع کنیم، اظهار داشت: «به عنوان کسی که بیش از 70 سال زندگی کرده و بیش از 60 سال طلبه هستم و با بزرگان زیادی همکلام بوده‌ام سفارش می‌کنم چنانچه افراد می‌خواهند در دام فتنه‌های بزرگ گرفتار نشوند باید کاملا حواسشان جمع بوده و هوشیار باشند و چنانچه انحرافی پیش آمد زود برگردند.»

وی تصریح کرد: «مقدمات منطقی برای اینکه آدمی در راه شیطان فریب نخورد این است که آگاهی‌هایش را تقویت کند و این آگاهی نیز در دو زمینه حکم خدا و موضوع تبیین شده است.»

آیت‌الله مصباح یزدی، گفت: «تشخیص موضوع شان فقیه نیست، فقیه حکم کلی می‌دهد و تشخیص موضوع به عهده افراد است اما در قالب موضوعات اجتماعی این گونه نیست که فرد در آن نقش داشته باشد، لذا هر چه آگاهی‌های سیاسی اجتماعی مردم بالاتر رود کمتر فریب می‌خورند.»

وی، در پایان با بیان اینکه اگر هوای نفس انسان‌ها بت شد خداوند عالمانه این انسان‌ها را در چاه می‌اندازد، اظهار داشت: «فرهنگی که هر چیز دلخواه را بت کرده یک فرهنگ الحادی است که متاسفانه در کشور‌های اسلامی نیز رواج یافته است.»

منبع: رجا نیوز